W zeszłym tygodniu miałem możliwośc uczestniczenia  w „dożynkach” brytyjskich risk managerów – w dorocznej konferencji AIRMIC. W tym roku została zorganizowana w Liverpool – mieście rzeki Mersey, doków portowych, odlotowych klubów nocnych i … Beatelsów.

Konferencja – jej część półoficjalna pierwszego dnia – rozpoczęła się prezentacją bardzo szybko i żywo mówiącego mężczyzny, który chce zostać człowiekiem najszybciej poruszającym się po ziemi. Mowa o Andym Green, brytyjskim pilocie RAFu, który jest animatorem i kierowcą projektu Bloodhound SSC – ma on na celu skonstruowanie samochodu, który w sposób bezpieczny przekroczy barierę dźwięku i dalej pędkość 1’000 mil na godzinę.
O dziwo, przekroczenie prędkości 1’600 km/h nie jest celem samym w sobie, a jedynie czymś w rodzaju KPI dla właściwego celu. Tym własciwym celem jest promowanie techniki i technologii brytyjskiej na świecie oraz rozpowszechnianie zainteresowania technologią i zjawiskami fizyki wśród dzieci i młodzieży – obecnie w projekcie uczestniczy ponad 4’000 brytyjskich szkół.

Nic dziwnego, że temat postawiono na konferencji risk managerów – cały projekt to jedno wielkie igranie z ryzykiem. Żeby trochę podgrzać atmosferę, Andy rozpoczął od pokazania zdjęć zmasakrowanych pojazdów, którym nie udało się pobicie rekordu …

Zwróciłem uwagę na bardzo ciekawy sposób myślenia na temat bilansowania ryzyk: technologicznego, finansowego i dotyczącego bezpieczeństwa i życia. Generalnie suma tych ryzyk stanowi pewną zamknięta wartość a zmniejszanie jednego automatycznie powoduje zwiększanie pozostałych. Przykładowo – Amerykanie zminimalizowali ryzyko finansowe (czy zgromadzimy dość środków ?) swojego konkurencyjnego projektu, adoptując myśliwiec do tego, żeby „latał po ziemi”. Jednak jednocześnie znacząco podnieśli ryzyko technologiczne (myśliwce są przystosowane do innego opływu powietrza) i ryzyko utraty życia pilota. Brytyjczycy podchodzą bezkompromisowo do kwestii technologii (jeden z ich celów strategicznych projektu) narażając się na ryzyko niepowodzenia finansowania projektu. Jednak do tej pory radzili sobie z nim doskonale angażując firmy w podwójnej roli: dostawcy technologii i jednocześnie sponsora, który w projekcie promuje swój prymat technologiczny. U ich boku stoją Intel, Lockheed, Cosworth …

Najbardziej interesujące są moim zdaniem wyzwania wynikające z praw fizyki i technologii. Zdaniem przewodnim, powtarzającym się podczas całej prezentacji, było „nikt przedtem nigdy nie zbudował …” i tu padały różne nazwy urządzeń.

Wyzwanie numer jeden: „the shiny side up” – jak zrobić, żeby pojazd utrzymał się w poziomie z dokładnością do jednego stopnia i nie obrócił się na plecy. Zbytnie opuszczenie dziobu o jeden stopień spowoduje przy prędkości „podróżnej” obciążenie pionowe ok 10 ton i zgniecenie przedniego zawieszenia a dalej zmiażdżenie pojazdu. Wychylenie w górę o jeden stopień od poziomu spowoduje poderwanie pojazdu w górę, w którym z powodu przeciążenia równego 40 G oderwie się górna powłoka karoserii a silniki przebiją konstrukcję podłogi i pofruną do przodu. Podziwiałem opanowanie Andyego, gdy o tym mówił.

Problem w tym, że sposób w jaki testuje się aerodynamikę samolotów odpada, bo nie da się symulować przepływu powietrza pomiędzy podłogą pojazdu o nawierzchnią (nikt jeszcze nie wynalazł rolek na których można by oprzeć pojazd w tunelu aerodnamicznym i które kręciłby się z prędkością ponad półtorej tysiąca km/h nie rozpadając się przy tym). Brytyjczycy wykorzystują więc symulacje wspierane przez najsilniejsze z istniejących komputerów, mianowicie maszyny CRAY, które służą do … wyznaczania prognozy pogody.

Drugie podstawowe wyzwanie to silniki, napęd. W pojeździe zostaną zastosowane jednocześnie cztery silniki. Jako podstawowe posłużą dwa silniki odrzutowe Eurojet 200, zdaniem Andyego najlepiej dotąd dopracowane i najbardziej niezawodne silniki odrzutowe stosowane w myśliwcach wojskowych. Ale te zaledwie pozwolą się pojazdowi „ruszyć z miejsca” do prędkości kilkuset kilometrów na godzinę. Bariera prędkości dźwięku potrzebuje więcej mocy …

Ostatecznego kopa pojazd Bloodhound SSC ma uzyskać dzięki – eksperymentalnej jeszcze – rakiecie, silnikowi napędzanemu za pomocą nadtlenku wodoru, który musi zostać sprężony do ogromnego ciśnienia kilkuset atmosfer, zanim zostanie spalony z prędkością prawie 1’000 kg w ciągu 20 sekund. Będzie więc potrzebna sprężarka o niewyobrażalnej mocy – w takiej roli zostanie wykorzystany ośmiocylindrowy silnik Cosworth o mocy 750 koni, na codzień jeżdźący w wyścigach Formuły 1 …

Chcecie zobaczyć jak pojedzie posokowiec ?

Wasz w ryzyku,

R